CỐ VẤN (MENTORSHIP) VÀ LỢI ÍCH CỦA VIỆC CỐ VẤN

By Lien Le

Cố vấn là người chỉ đường dẫn lối, giúp mình tìm được câu trả lời cho những điều mình còn thắc mắc.

Ở STEP, mentorship là yếu tố vô cùng quan trọng. Là những người có nhiều trải nghiệm hơn trong môi trường đa văn hoá, các anh chị tại STEP luôn cố gắng hỗ trợ, giúp đỡ và chia sẻ cho các bạn trẻ các kiến thức và kỹ năng cần thiết để trải nghiệm thế giới và học tập ở môi trường quốc tế.

Trên con đường khám phá bản thân và trở thành một công dân toàn cầu, chắc hẳn bạn đã từng nghe qua về một vài khái niệm như mentoring, mentorship – một hình thức tư vấn giữa mentor (người cố vấn) và mentee (người được cố vấn). Ai trong cuộc sống này cũng có lúc sẽ đối mặt với những băn khoăn, không chắc chắn về lựa chọn của bản thân. Và nếu không có người đi trước hướng dẫn, bạn sẽ mất rất nhiều thời gian, sức lực để tìm tòi mà chưa chắc đã tìm đúng đường dẫn đến thành công. Như tục ngữ Việt Nam có câu “Không thầy đố mày làm nên”, nói về vai trò của việc tìm sư, bái sư học đạo, bài viết này sẽ cho bạn một số khái niệm khái niệm và lợi ích của mentorship.

NGUỒN GỐC VÀ ĐỊNH NGHĨA CỐ VẤN (MENTORSHIP)

Khái niệm về cố vấn (mentor) được cho là có nguồn gốc từ thời Hy Lạp cổ đại. Trong truyện của Homer, trước khi đến thành Troy chiến đấu, vị vua Odyssey của xứ Ithaca đã chỉ định người bạn cũ của mình là Mentor làm người giám hộ và chăm sóc cho con trai mình, Telemachus. Về sau, nữ thần Athene đã hoá thân vào Mentor và dạy dỗ, dẫn dắt, hỗ trợ cho Telemachus để có thể đoàn tụ với cha và giành lại quyền kiểm soát Ithaca [1].

Theo Kram (1985), khái niệm về cố vấn có thể có ý nghĩa khác nhau đối với những người khác nhau [2]. Do đó, kể từ năm 1980, khoảng 40 định nghĩa khác nhau đã được sử dụng trong các tài liệu nghiên cứu thực nghiệm. Hầu hết các định nghĩa đều có chung quan điểm rằng người cố vấn (mentor) là người có nhiều kinh nghiệm, kiến thức và mối quan hệ và có thể truyền lại những gì họ đã học cho người được cố vấn (mentee) [3].

Được phát triển bởi Haggard et al. (2011), có ba thuộc tính cốt lõi của việc cố vấn, giúp phân biệt cố vấn với các mối quan hệ khác liên quan đến công việc:

• Nguyên tắc “có qua có lại”: Cố vấn không phải mối quan hệ một chiều mà có sự trao đổi, tương tác qua lại thông qua nhiều hình thức khác nhau như hướng dẫn, giảng dạy, tư vấn, hỗ trợ tâm lý, bảo vệ,…
• Mối quan hệ mang tính phát triển: Cố vấn liên quan đến phát triển cuộc sống hay sự nghiệp của người được cố vấn. Tuy nhiên, việc cố vấn cũng đem lại cơ hội học hỏi cho chính người cố vấn.
•  Sự tương tác thường xuyên, nhất quán trong một khoảng thời gian: Dù các mối quan hệ cố vấn khác nhau về mức độ cam kết, cường độ và thời gian nhưng việc cố vấn thường có tính chất dài hơn các hình thức khác như khai vấn, tư vấn.

LỢI ÍCH CỦA MENTORSHIP ĐỐI VỚI MỖI CÁ NHÂN

Cố vấn là mối quan hệ có tương tác qua lại và mang tính phát triển. Do vậy, việc cố vấn có rất nhiều lợi ích cho cả mentor và mentee: [4] .

ĐỐI VỚI MENTEE [5]

Chuẩn bị cho tương lai và khát vọng nghề nghiệp cao hơn. Mentor có thể cung cấp cho bạn những ý tưởng, suy nghĩ và hiểu biết sâu sắc để giúp bạn có thể mở rộng tầm nhìn hơn. Họ cũng chia sẻ cho bạn những thông tin chi tiết về định hướng và các quyết định phù hợp trong quá trình phát triển bản thân hay khởi nghiệp. Lời khuyên của họ có thể hạn chế những sai lầm trên con đường sự nghiệp của bạn.

Phát triển cá nhân và sự nghiệp, bao gồm nâng cao sự tự tin, thăng tiến trong công việc, lương và phúc lợi và cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Khi có sự hướng dẫn của mentor, mentee cũng cần làm việc chăm chỉ và vừa trau dồi khả năn làm việc một cách thông minh, hiệu quả. Bạn cũng cần hiểu rõ về con người, các mối quan hệ, cơ hội và các chiến lược trong công việc và cuộc sống. Mentor sẽ giúp bạn trong việc tìm hướng đi một cách khôn ngoan hơn nhờ những kinh nghiệm của họ.

Phát triển kỹ năng kết nối và xây dựng mối quan hệ. Khi  lĩnh vực chuyên môn giữa mentor và mentee là giống nhau, mentor có thể kết nối mentee với những người phù hợp . Bạn sẽ có cơ hội được học hỏi thêm kiến thức chuyên môn, bên cạnh sự hỗ trợ của  mentor. Hơn nữa, việc giao lưu, trao đổi giúp bạn có các mối quan hệ chuyên nghiệp và có thể cần đến trong tương lai.

ĐỐI VỚI MENTOR [6]

– Cải thiện kỹ năng giao tiếp và ảnh hưởng tích cực đến người khác. Những nhà quản lý, lãnh đạo hiệu quả cần biết cách thiết lập các mối quan hệ tích cực và đáng tin cậy. Khi trao đổi với mentee, họ sẽ có cơ hội thực hành các kỹ năng cần thiết như sự đồng cảm và lắng nghe tích cực.

– Nâng cao sự tự tin và tự đánh giá bản thân. Cố vấn người khác chính là cơ hội để bạn tự đánh giá những trải nghiệm, thành công và thất bại trong quá khứ và rút ra các bài học cuộc sống cho riêng mình, đồng thời có thể chia sẻ bài học cho mentee để họ không vấp phải sai lầm tương tự. 

– Mở rộng kết nối và mạng lưới quan hệ. Cố vấn người khác trong lĩnh vực chuyên môn của bạn sẽ tạo ra các mối quan hệ mới mẻ và thú vị, bởi nuôi dưỡng mối quan hệ là một trong những yếu tố quan trọng trên con đường thành công và phát triển sự nghiệp.

Tài liệu tham khảo:

[1] Colley, H., 2001. Righting re-writings of the myth of Mentor: a critical perspective on career guidance mentoring. British Journal of Guidance and Counselling, 177-198.

[2] Kram, K. E.,  1985.  Mentoring at work:  Developmental relationships in organizational life. Administrative Science Quarterly, 30(3).

[3] Haggard, D. L., Dougherty, T. W., Turban, D. B., & Wilbanks, J. E., 2011. Who is a mentor? A review of evolving definitions and implications for research. Journal of Management, 37(1), 280–304.

[4] Quinn, J., 2012. Mentoring: progressing women’s careers in higher education. Retrieved September 25, 2020, from
https://www.researchgate.net/publication/304025152_Mentoring_progressing_women’s_careers_in_Higher_Education_report_for_Equality_Challenge_Unit 

[5] Falayi, F., 2018. 5 Reasons Why You Need A Mentor. Retrieved September 25, 2020, from https://thriveglobal.com/stories/5-reasons-why-you-need-a-mentor/#:~:text=Mentors%20Motivate,making%20their%20shoulders%20your%20platform 

[6] Howard, L., 2018. The Benefits of Being a Mentor. Retrieved September 25, 2020, from https://er.educause.edu/blogs/2018/5/the-benefits-of-being-a-mentor